Miasto i Gmina Orneta Oficjalny portal informacyjny

Gotycki Kościół farny pw. św. Jana Chrzciciela

Opis

Elementami rozpoznawczymi od strony południowej są smocze rynny, tzw. żygacze wody, jedne z najpiękniejszych reminescencji nawiązujących do herbu miasta oraz ceramiczny fryz z glazurowanych cegieł, z elementami roślinnymi i wytłoczonymi postaciami Adama i Ewy, ciągnący się przez całą północną ścianę. To motyw wielu fotografii i pocztówek z Ornety.

Przypuszcza się, że obecny gotycki kościół wzniesiono na miejscu dawnego, drewnianego obiektu sakralnego w 1338-1349, za czasów biskupa warmińskiego Hermana z Pragi. Pierwotnie kościół przypominał dużą halę. Po dobudowie 10 kaplic okalających bryłę kościoła, około 1494 r. przybrał kształt bazylikowy oraz otrzymał patronów św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelistę. Ich wizerunki pojawiają się we wnętrzu świątyni, m.in.: w najniższym piętrze ołtarza głównego, w witrażach, czy jako płaskorzeźba głowy Jana Chrzciciela na misie umieszczona w sklepieniu nawy środkowej.

We wnętrzu na uwagę zasługują: XVIII w. ołtarz główny z 1744 r., trójkondygnacyjny, będący dziełem Jana Christiana Schmidta z Reszla – obecnie w trakcie prac renowacyjnych, ambona i prospekt organowy z herbem biskupa warmińskiego Andrzeja Krzysztofa Szembeka, żyrandol z 1576 r. oparty na wzorach niderlandzkich, wykonany przez Hermana Beringa z Gdańska, dwa ołtarze boczne w stylu neogotyckim: św. Elżbiety Węgierskiej – patronki Ornety, w otoczeniu figur św. Katarzyny i św. Barbary oraz ołtarz skrzydłowy Najświętszego Serca Pana Jezusa ze scenami Męki Pańskiej, renesansowa stalla ławników miejskich z herbem i obrazem biskupa warmińskiego – kardynała Stanisława Hozjusza, stalla z Karkajm ufundowana przez radnego miasta i starszego kościoła Karola Junge, ławy cechu szewców z 1651 r., czy otwory wentylacyjne w ozdobie gotyckich fresków. Jednym z cenniejszych obiektów jest ołtarz NMP, wykonany z czarnego marmuru z figurami z alabastru z 1646 r. Ołtarz przybył do Ornety na przełomie października i listopada 1814 r. ze zrujnowanego Kościoła Jezuitów w Braniewie. Takie i inne skarby skrywa kościół farny w Ornecie. W kościele znajduje się 10 kaplic bocznych: Kaplica św. Krzyża. Chrzcielnica, Kaplica Zwiastowania, Ołtarz NMP, Kruchta, Krzesło, Kaplica NMP Częstochowskiej, Kaplica św. Piotra i Pawła, kaplica Trzech Króli, Kaplica ciemna. Na uwagę zasługuje stare ścienne tabernakulum w filarze ściennym, z gotyckimi drzwiami z oryginalnymi okuciami i zamkami. Do wolnostojących elementów wystroju kościoła należy gotycki krzyż z XV w. oraz mosiężny lawaterz. Obecnie istniejące cztery dzwony zostały zakupione w 1922 r. Kościół otwarty jest dla zwiedzających w sezonie wakacyjnym do godz.17.00.

Lokalizacja

ul. Kościelna 3

11-130 Orneta

Autor fotografii

Mariusz Kazimierczuk

Odwiedź stronę

Cerkiew Greckokatolicka pw. bł. Omelana Kowcza

Opis

Parafia erygowana w 1995 roku. Należy do Archidiecezji Przemysko-Warszawskiej, wchodząc w skład dekanatu elbląskiego. Świątynia mieści się przy ulicy Młynarskiej 1 w Ornecie. Od 1996 roku cerkiew funkcjonuje w zaadaptowanym budynku magazynowym z początku XX wieku, który został przekształcony na potrzeby liturgiczne. Wnętrze świątyni zdobi współczesny ikonostas, a nad całością góruje jedna kopuła, charakterystyczna dla architektury cerkiewnej.

W 2010 roku, podczas wizyty Metropolity Przemysko-Warszawskiego Jana Martyniaka, cerkiew otrzymała obecne wezwanie ku czci błogosławionego Omelana Kowcza.

Proboszczem parafii jest ks. Roman Storoniak, który pełni posługę duszpasterską zarówno w Ornecie, jak i w pobliskim Morągu. Parafia obejmuje miasto i gminę Orneta (z wyłączeniem wsi Henrykowo) oraz miejscowości: Dobry, Krykajny i Podągi z terenu gminy Godkowo.

Lokalizacja

ul. Młynarska

11-130 Orneta

Autor fotografii

Mariusz Kazimierczuk

Odwiedź profil FB

Były Kościół Ewangelicki/Dzisiejsza Cerkiew Prawosławna św. Mikołaja

Opis

Kościół ewangelicki ( obecnie cerkiew prawosławna) przy ul. Al. Wojska Polskiego 10. Wzniesiony w latach 1829- 1830 dla gminy ewangelickiej, istniejącej w Ornecie od 1772 roku. Kościół został zbudowany wg projektów wykonanych w berlińskiej pracowni, zapewne Karola Fryderyka Schinkla. W 1873 roku dobudowano drewnianą dzwonnicę zastąpioną w 1905-1906 roku nową wieżą wzniesioną w okresie gruntownej przebudowy całego Kościoła. W 1945 roku kościół uszkodzony i opuszczony, później adaptowany do potrzeb liturgii prawosławnej. Późnoklasycystyczny, murowany, tynkowany. Zwrócony ołtarzem ku północy. Z elewacją frontową w pierzei ulicy. Salowy, czteroosiowy, na planie prostokąta, z zakrystią od północy, przedsionkiem od południa i wieżą dostawioną przy południowo- wschodnim narożniku. Wnętrze obudowane z trzech stron drewnianymi emporami, wspartymi na kolumnach doryckich, których druga kondygnacja dźwiga strop nad emporami. W części środkowej sala nakryta pozornym sklepieniem kolebkowym połączonym z więźbą dachową. Elewacje silnie zniekształcone (1906 r.), z szerokim fryzem podokopowym. Duże okno o łuku półpełnym, u podstawy którego znajduje się cienki gzyms kordonowy. Elewacja frontowa z głęboką, ślepą arkadą sięgającą trójkątnego szczytu, w jej bliźnie wejście, z nadświetlami. Dachy ceramiczne, nad kościołem dwuspadowy, na wieży namiotowy. Wewnątrz ołtarz główny, złączony z amboną o cechach barokowych, wykonany w 1861 roku. Obecnie częściowo rozebrany i wykorzystany w ikonostasie.

Lokalizacja

Aleja Wojska Polskiego 8

11-130 Orneta

Autor fotografii

Mariusz Kazimierczuk

Klasztor Sióstr Katarzynek

Opis

Wymieniany już w 1565 r. jako stary z dziesięcioma celami, podarowany w 1586 r. przez biskupa Marcina Kromera Katarzynkom i w tym czasie na nowo wybudowany, o cechach późnobarokowych z fragmentami starszego założenia. Czteroskrzydłowy wokół prostokątnego dziedzińca. W północnym skrzydle, na parterze znajduje się duża kaplica przebudowana w 1861 i 1938 r. Wewnątrz klasztor posiada zabytkowe wyposażenie.

Lokalizacja

ul. Olsztyńska 9

11-130 Orneta

Odwiedź profil FB

Kaplica Jerozolimska

Opis

Usytułowana przy drodze do Pasłęka, na niewielkim wzniesieniu znanym jako Wzgórze Szubieniczne – miejscu dawnych egzekucji sądowych. Pierwsze wzmianki o kaplicy pochodzą z 1606 roku, choć jej fundacja mogła nastąpić już w XVI wieku jako element Drogi Krzyżowej. Obecna budowla została wzniesiona w 1829 roku na planie prostokąta, zastępując wcześniejszą konstrukcję.

Kaplica jest murowana i otynkowana, utrzymana w stylu późnobarokowym. Elewacje zdobią płytkie blendy i pilastry, a całość wieńczą trójkątne szczyty z wolutami. Na tylnej ścianie, w płytkiej niszy, znajduje się późnobarokowy krucyfiks z około 1740 roku. Wewnątrz znajduje się barokowy ołtarz z około 1800 roku, przeniesiony z kaplicy Św. Krzyża w kościele farnym. Ołtarz zdobią rzeźby Najświętszej Marii Panny i Chrystusa Zmartwychwstałego oraz krucyfiks na tle malowanego krajobrazu.

Na ścianie kilka obrazów z początków XVII w. z dawnego ołtarza św. Piotra i Pawła w kościele farnym. Odznaczają się one pięknym pejzażem, a przedstawiają Ukrzyżowanie i Zdjęcie Krzyża.

Z tego samego czasu pochodzi też cykl obrazów z życia św. Marii Magdaleny, przeniesiony tu również z jej ołtarza w farze. Bardzo ładne drewniane świeczniki empirowe z początku XIX wieku.

W czerwcu 2022 roku kaplica została poważnie uszkodzona przez nawałnicę – przewrócone drzewo zniszczyło dach budowli. Od tego czasu trwają starania o jej odbudowę i zabezpieczenie.

Lokalizacja

ul. Elbląska

11-130 Orneta

Źródło fotografii

Archiwum Urzędu Miejskiego w Ornecie

Miejsce po dawnym cmentarzu żydowskim

Opis

Cmentarz żydowski w Ornecie został założony w 1806 r. Zlokalizowany przy ul. Piaskowej, na obrzeżach Ornety, o powierzchni około 0,2 hektara. Niestety, w wyniku zaniedbań do dziś zdewastowany. Brak miejsca upamiętnienia.

Lokalizacja

ul. Piaskowa

11-130 Orneta

Panel ułatwień dostępu

Kontrast

Powiększanie tekstu

Podświetlanie linków

Odstępy między tekstem

Kościoły, obiekty małej architektury sakralnej

Gotycki Kościół farny pw. św. Jana Chrzciciela

Cerkiew Greckokatolicka pw. bł. Omelana Kowcza

Były Kościół Ewangelicki/Dzisiejsza Cerkiew Prawosławna św. Mikołaja

Klasztor Sióstr Katarzynek

Kaplica Jerozolimska

Miejsce po dawnym cmentarzu żydowskim