Centralny punkt Rynku. Jeden ze sztandarowych zabytków miasteczka. Wzniesiony po 1351 r., na miejscu domu kupieckiego. Wzmiankowany w 1359 r. Uzyskał swój obecny kształt krótko po 1376 r., a przed 1389 r. Murowany z cegły o układzie gotyckim, z liczną zendrówką. W barokowej wieżyczce ratusza znajduje się najstarszy na Warmii dzwon pochodzący z 1384 r. z napisem łacińskim minuskułą i datą 1384. W późniejszych wiekach budynek jedynie nieznacznie przekształcony. Wysoka wartość artystyczno-architektoniczna i historyczna orneckiego ratusza klasyfikuje obiekt-zabytek pod ścisłą ochroną konserwatorską.

ul. Plac Wolności 26

11-130 Orneta

55 22 10 200

umig@orneta.pl

Mariusz Kazimierczuk

Jeden z elementów rozpoznawczych, oczywiście oprócz orneckiego smoka, jest ratuszowy, najstarszy na Warmii dzwon pochodzący z 1384 r. z napisem łacińskim minuskułą i datą 1384. Mieści się on w hełmie wieńczącym barokową, ośmioboczną wieżyczkę z galeryjką. To nie jedyny skarb, który skrywała ornecka wieża. W 2001 r podczas prac remontowych znaleziono w niej archiwalne, pergaminowe i papierowe dokumenty opisujące dzieje miasta, których światłokopie dziś dostępne są w Sali Sesyjnej Ratusza. 

ul. Plac Wolności 26

11-130 Orneta

Niestety ze względów bezpieczeństwa wejście na wieżę nie jest możliwe.

Mariusz Kazimierczuk

Mariusz Kazimierczuk

W holu Ratusza od 1978 r.  znajduje się przepiękna mozaika o znacznej wartości artystycznej współautorstwa Andrzeja Trzaski i Yannicka Leidera. W jednej z sal ratuszowych zgromadzone zostały rzeźby lokalnego artysty Franciszka Chruściela będące namiastką orneckich legend, panorama Ornety, jak również drewniany strop polichromowany, który prawdopodobnie pochodzi z byłego sądu grodzkiego, mieszczącego się niegdyś w Ornecie. Natomiast w korytarzu na pierwszym piętrze wyeksponowane są fotografie zabytków Ornety, autorstwa Honoraty Wójcik.

ul. Plac Wolności 26

11-130 Orneta

Możliwość obejrzenia mozaiki w dni powszednie w godzinach pracy Urzędu Miejskiego w Ornecie:

pon., wt., czw. - 7.30 - 15.30

śr. - 7.30 - 16.30

pt. - 7.30 - 14.30

sob., niedz. - nieczynne

Archiwum Urzędu Miejskiego w Ornecie.

Kamieniczki na rynku orneckim pochodzą z XVII i XVIII w. Nieznacznie zniekształcone w wyniku przebudowy po pożarze w 1846 r. oraz około 1930 r. Zwrócone szczytami do ulicy, z podcieniami na parterze. Zachowane średniowieczne piwnice sklepione ostrołukowymi kolebkami. Usytułowane wokół Ratusza, ozdobione detalami artystycznymi, przyciągające uwagę przechodniów. Nie sposób nie zatrzymać się przy jednej z nich z wizerunkiem lokalnej dziewczyny - Kryształowej Li, o której do dziś rozbrzmiewa echo orneckiej legendy.

Teren Starego Miasta

Mariusz Kazimierczuk

Dziwić może fakt, że Orneta przez 10 lat była siedzibą Biskupów Warmińskich. Pamiątką z  tego okresu jest pozostałość po zabudowaniach zamku, którego historia budowy rozpoczęła się przed 1315 r. za czasów biskupa Eberharda z Nysy. Dopiero w 1341 r. biskup Herman z Pragi przeniósł tu z Braniewa główną siedzibę Biskupów Warmińskich. Orneta była nią do 1350 r. Obecnie na fundamentach zamku wybudowana jest Szkoła Podstawowa nr 1. W Galerii Dziedzictwa Ornety znajduje się makieta dawnego zamku Biskupów Warmińskich, która jest odwzorowaniem dawnej budowli.

ul. Zamkowa 26

11-130 Orneta

Andrzej Kosakowski

Budynek o konstrukcji szachulcowej, będący cennym przykładem tradycyjnej architektury regionu. Konstrukcja szachulcowa, zwana również pruskim murem, charakteryzuje się drewnianym szkieletem wypełnionym materiałem takim jak glina zmieszana z sieczką, trocinami lub wiórami. Ten typ budownictwa był powszechny na Warmii i Mazurach, a jego zachowane przykłady stanowią ważny element dziedzictwa kulturowego.

ul. Kościuszki 12

11-130 Orneta

Możliwość obejrzenia jedynie z zewnątrz

Archiwum Urzędu Miejskiego w Ornecie

ul. Dworcowa

11-130 Orneta

Możliwość obejrzenia jedynie z zewnątrz

Jan Kołkowski

Znajduje się na stacji Orneta. Pochodzi prawdopodobnie z lat 50-tych XX w. Postawiona obok zniszczonej przedwojennej wieży.

ul. Dworcowa

11-130 Orneta

Możliwość obejrzenia jedynie z zewnątrz

Jan Kołkowski

Wieża pochodzi z 1949 r., kiedy to została wybudowana na miejscu zniszczonej, przedwojennej wieży.